Sözcük Türleri (İsim)

Canlı ve cansız, soyut ve somut varlıkları, duygu, düşünce ve kavramları karşılayan, iş ve hareket bildiren sözcüklere isim (ad) denir.
Varlıkların türüne göre İsimler
Tekil İsimler: Aynı türden varlıkların bir tekinin adıdır. Çoğul eki almamıştır. öğretmen, sıra,  bilgisayar, kitap, şişe…
Çoğul İsimler:  Aynı türden birden çok varlığı gösteren ve -ler, – lar çokluk eki almış isimlerdir.
öğretmenler, sıralar, bilgisayarlar, kitaplar, şişeler… 
Topluluk İsimler:  Biçim bakımından tekil göründüğü (yani çoğul eki almadığı halde) çokluk anlamı taşıyan isimlerdir. ordu, sürü, komisyon, meclis, grup.. 
İsmin Halleri
İsmin diğer kelimelerle ilişki kurarak cümlede görev kazanmasını sağlayan eklerdir.
Yalın Hal
İsimlerin hiçbir hal eki almamış halleridir.
*Çocuklar hep birlikte dışarı çıktı.
*Biraz sonra çay içelim Sohbet edelim.
*Yarın size geleceğiz Evde misiniz acaba?
Not:
Yalın hal hiçbir ek almamış sözcük demek değildir. Sözcük hal eki almadığı zaman yalan haldedir diğer ekleri alabilir.
Belirtme(Yükleme) Hali
” – i ” ekiyle yapılır. Bu eki alan isimler cümlede belirtili nesne görevinde bulunur. Belirtme durumunda ki isim yani belirtili nesne yükleme sorulan ”Neyi, kimi” sorularının cevabıdır.
Çocukları buradan kim alacak biliyor musun?
Babası çocuğu az sonra yanına çağırdı
Şimdi kitaplara bakmadan soruları cevaplayın.
Yönelme Hali
” – e ” ekiyle yapılır. Yüklemin yöneldiği yeri, nesneyi ya da kavramı gösterir. Yönelme halindeki kelimeler cümlede dolaylı tümleç ve zarf tümleci olabilir. Dolaylı tümleç olduğunda yükleme sorulan neye, kime, nereye sorularına; zarf tümleci olduğunda ne zaman sorusuna yanıt olur.
Dün mervelerle sinemaya gittik
*Ev sahibi bizi karşılamak için kapıya geldi.
*Bugün okula abisiyle beraber gitti.
*Bu hızla akşama yetişiriz artık.
Belirtme Hali
” – de” ekiyle yapılır. İşin, oluşun,yerini nesne yada soyut kavramı bildirir. Bulunma halindeki bir isim cümlede dolaylı tümleç zarf tümleci veya ek eylem alarak yüklem olabilir. Dolaylı tümleç olduğunda yükleme sorulan nerede, neydi, kimde; zarf tümleci olduğunda kaç tane,  ne zaman, nasıl sorularına yanıt olur.
*Cüzdanımı yine evde unuttum
*Eski İstanbul’da ne güzel günler yaşanmış.
*Okullar bu yıl da eylülde açılacak
*Suyu bir yudumda içti.
*Çamaşırları elde yıkıyormuş
*Saat yedide mi gelecekmiş?
*Her şey yerli yerinde. 
 
Ayrılma(Uzaklaşma, Çıkma) Hali
” den” ekiyle yapılır. Eklendiği kelimeyi dolaylı tümleç ve zarf tümleci yapar. Çkma, ayrılma, uzaklaşma bildirir. Dolaylı tümleç olduğunda yükleme sorulan  ”nereden kimden, neden” zarf tümleci olduğunda ”ne, ne zaman, neden” vs. sorusuna yanıt olur.
*Ali yeni çıktı bence yetişebilirsin.
*Çok seneler geçti dönen yok seferinden.
*Kısmet olursa erkenden yola çıkacağız. *Bahçe ile kimse ilgilenmediğinden bütün fidanlar kurudu.
İsim Tamlamaları
İki ya da daha fazla ismin değişik anlam ilgilileriyle birbirine bağlanarak oluşturduğu sözcük grubuna isim tamlaması denir. İsim tamlaması tamlayan ve tamlanandan oluşur. Genellikle tamlayan başta tamlanan sonda olur.
Belirtili İsim Tamlaması
Hem tamlayanı hem tamlananın tamlama eklerini aldığı ad tamlamasıdır. yemeğ in tadı
saçının rengi
kapının kilidi
çocuğun arabası
Şunun şurası
tamlayan-tamlanan
NOT:
Belirtili isim tamlamalarında zamirler tamlayan görevinde kullanılabilir. Bu durumda bildiğimiz tamlama ekleri 1. tekil ve çoğul kişi ilgi (tamlayan) ekin, de 1 ve 2. kişiler de kullanılan iyelik (tamlanan) ekleri de değişiklik görülür.
Benim evim               Bizim evimiz
Senin evin                    Sizin eviniz
Onun ev i                     Onların evleri
TAMLAYAN                  TAMLANAN
NOT:
Belirtili isim tamlamalarında tamlayan ve tamlanan yer değiştirebilir.
Öfkesini yatıştıramadik adamın.
TAMLANAN                        TAMLAYAN
** Belirtili isim tamlamalarında araya  başka sözcükler (sıfat zarf fiilimsi) girebilir.
Çocuğun eski paltosu
Adamın bitmek bilmeyen çilesi
Müdürün bağırarak konuşması
** belirtili isim tamlamalarında tamlayan kullanılmamış olabilir. Bu durumda tamlanan eki iyelik eki görevindedir.
Çocuğun gözleri şişmiş
gözleri şişmiş
– i iyelik ekidir. Onun (çocuğun) gözleri şişmiş anlamina gelmektedir.
Belirtisiz İsim Tamlaması 
SSadece tamlananin (ı, i, u, ü) ek aldığı tamlamadir.
Baş ağrısı
Futbol sahası
Gece bekçisi
….. gibi
Zincirleme İsim Tamlaması
En az üç isimden oluşan isim tamlamasıdır. Bu tamlamada tamlayan ya da tamlanan isim tamlamasi olur.
Kardeşimin cep telefonunu
İnsan sağlığının önemi
Annemin arkadaşının evi
… gibi