Orta Asya’da Kurulan Diğer Türk Devletleri ve Toplulukları hakkında bilgi veriniz.

Orta Asya’da Kurulan Diğer Türk Devletleri ve Toplulukları hakkında bilgi veriniz.
1. Kırgızlar
** Uygur Devleti’ni  yıkarak Ötüken’de devlet kurdular.
** Kuruldukları bölgenin gelişmiş kültürünün ortadan kaldırılmasına sebep oldular. 1207’de Moğol egemenliğine girdiler. Yenisey Kitabeleri ve Manas Destanı Kırgızlar aittir.
Manas Destanı Dünyanın en uzun destanı olma özelliğine sahiptir
2. Sabirler (Sibirler-Sabarlar) 
** Issık Gölü civarında Asya Hun Devleti’ne bağlı olarak yaşadılar.
** V. yy. da Avarların baskısı sonucunda Ural Altay Dağları bölgesine yerleştiler.
** Bugünkü Sibirya adını verdiler.
** VI. yy. ın başlarında Doğu Avrupa’ya gelen Sabirler, Sasanilerle birleşerek Bizans’la savaştılar.
** Avarlar, Bizanslılar ve Sasaniler ile yaptıkları savaşlar sonucunda zayıfladılar.
** İstemi Han zamanında Köktürk Devleti’ne bağlanan Sabirler daha sonra Hazarların egemenliğine girdiler.
3. Akhunlar  (Eftalitler) 
** Batıya göçen  Asya Hunları’nın bir koludur.
** Batı Türkistan’ da kurulmuştur.
** 567’de Göktürkler tarafından yıkıldılar.
** Toprakları Göktürklerle Sasaniler arasında paylaşılmıştır.
4. Hazarlar
VII. yy. da Kafkaslar bölgesinde kuruldu.
** Museviliği kabul eden tek Türk boyu Hazarlardır.
** Müslüman araplar ile savaşan ilk  Türk boyudur
** Hz Osman zamanında İslam ordularını durdurarak İslamiyetin Kafkaslarda yayılmasını engellediler. (Belencer Savaşı) 
** Bizans Sasani mücadelelerinde Bizans’ın yanında yer alarak Sasani devletinin zayıflamasında etkili olmuşlardır
** DEvlet ve Ordu teşkilatları ile Ruslara örnek oldular.
** Farklı dinler bir arada yaşamış ibadet yerleri yan yana bulunmuştur.
Bu durum Hazar ülkesinde hoşgörünün egemen olduğunun kanıtıdır.
** Hazarlarda farklı dinlere bağlı insanlar arasındaki davalara her dinin temsilcilerinden oluşan bir ” hakimler” kurulu bakardı.
** Kiev Rus knezliği tarafından 968′ de yıkılmıştır.
5. Türgişler
** Bilinen ilk Türk hükümdarları Baga Tarkan’dır.
** Baga Tarkan Türk tarihinde ilk kez para bastıran hükümdardır.
** Batı Türkistan’da kuruldular. Sulu Kağan döneminde Emeviler ile mücadele ettiler.(Haristan Savaşı)
** Böylece Orta Asya’ nın Araplaşmasını engellemişlerdir.
** 766 yılında Karluklar tarafından yıkıldılar.
6. Karluklar
Batı türkistanda  kurulan Karluklar Türk boyları içinde İslamiyeti topluca kabul eden ilk Türk boyudur
** Cengiz Han’a itaat eden ilk Müslüman Türk topluluklarınındandır.
** Talas Savaşı’nda Arapları destekleyerek onların kazanmalarını sağlamışlardır.
** Orta Asya’da kurulan ilk Türk İslam devleti olan Karahanlıların kurulmasında etkili olmuşlardır.
7. Avarlar
Çin kaynaklarında Juan-Juan. Arap ve Bizans kaynaklarında Avar adıyla anılan bu kavim Göktürkler tarafından da Apar olarak adlandırılmıştır.
** Orta Asya’da kuruldukları devlete Göktürkler son verince Bayan Han’in öncülüğünde Avrupa’da büyük bir devlet kurmuşlardır.
*Avarlar hem Asya’da hem Avrupa’da devlet kurmuşlardır
** IV. yy. sonlarında bugünkü Moğolistan’da bir devlet kurdular.
** Tarihte İstanbul’u kuşatan ilk Türk devletidir. 619 ve 626 yılında gerçekleşen bu kuşatmalarda Sasanilerle işbirliği yapılmıştır.
** Üzengi kullanımını Avrupalıları tanıtmışlardır.
** Gök tanrı inancını terk eden Avarlar Hristiyanlığı benimsemiştir.
**Avarlar, Balkanlar ve Orta Avrupa’da Germen ve Slav toplulukları üzerinde devlet yönetimi ve askerlik örgütlenmesinde önemli rol oynadılar.
**Slavların toplumsal hayata geçmelerini sağladılar.
Suriyeli Yohannes ” Eskiden ormanlardan çıkmayan Slavlar, Avarlar sayesinde savaşa alışmış gümüş ve at sürüsü sahibi olmuşlardır. ” demiştir.
**Avrupa’daki varlığına franklar son vermiştir.
8.Bulgarlar
VI. yy. sonlarında Kubrat tarafından Karadeniz’in kuzeyinde güçlü bir Bulgar Devleti kurulmuştur.
** Bulgarlardan bir grup Volga (itil) Nehri boylarına yerleşerek İtil Bulgar Devleti kurmuşlardır. Volga bulgarları Almış Han döneminde İslamiyeti kabul etmişlerdir.
İtil Bulgarları ilk Müslüman Türk devleti olarak kabul edilir.
** Bu devletin siyasi hakimiyetini Altın Orda devleti son verdi.
** İtil bulgarları günümüzde varlığını sürdüren Kazan türklerinin atalarıdır.
Bir kısım Bulgarlar ise Tuna nehri boyunca yerleşerek burada Asparuh önderliğinde Tuna Bulgar Devleti’ni kurmuşlardır. En parlak dönemlerini Kurum Han döneminde yaşamışlardır.
Böris Han  zamanında hıristiyanlığı benimseyen Tuna bulgarları zamanla öz benliklerini kaybetmişlerdir.
**Tuna bulgarları da İstanbulu kuşatmıştır.
9. Macarlar
** Peçeneklerin baskısıyla Ural ve itil bölgesinden bugünkü Macaristan’a göç etmişlerdir.
**Slavlar arasına girerek slavrın birleşmelerini engellemişlerdir.
** Zamanla hıristiyanlığı benimseyen Macarlar yerli halka karışıp öz benliklerini kaybetmişlerdir.
**Günümüzde Türk kültürü hakkında araştırmalar yapan Macarlar başkentleri Budapeşte’de Türkoloji Enstitüsü’nü kurmuşlardır.
**2008 yılından bu yana Macaristan Devleti’ nin desteği ile Türk kültürünü yaşatmak için çeşitli ülkelerden gelen Türklerin katılımıyla ” Türk Kurultayı” düzenlenmektedir.
10. Peçenekler
Oğuzların baskısıyla Balkanlar’a göç etmişler ancak devlet kurmayı başaramamışlardır.
** Bizans’la siyasi ilişkiler kuran Peçenekler, Malazgirt Savaşı sırasında Bizans saflarından Büyük Selçuklu tarafına geçerek Selçuklulara yardım etmişlerdir.
** Peçenekler İstanbul’u kuşatmak için Çaka Bey ile anlaşmışlardır.
** Kıpçaklar tarafından yıkılmışlardır.
11. Kıpçaklar (Kumanlar)
** Batı Göktürkler’in bir kolu olan Kumanlar X. yüzyılda Karadeniz’in kuzeyine gelerek birçok bölgeye kendi adlarını vermişlerdir.
** X. yüzyılda Oğuzlarla olan mücadeleleri Dede Korkut hikayelerine konu olmuştur.
** Kumanların Ruslarla olan mücadelesi ise Rusların İgor Destanı’na konu olmuştur.
** Kıpçaklar Altın Orda devletinin Türkleşmesinde etkili olmuşlardır.
** Eyyubi ve Memlüklerin ordularında görev yapmışlardır. Kıpçakların bir kısmı bu devletlerin yönetiminde görev almıştır.
** Codex Cumanicıus adlı sözcükleri vardır.
°° Dede Korkut Hikayeleri Oğuzlara ait dilden dile sözlü bir gelenek ürünüdür. 15. ve 16. yy. da yazıya geçirildi 12 destandan oluşur.
°° İgor Destanı Rus Knezi İgor Svyatoslaviç’i  1184′ deki savaşta yenen Kumanların zaferini anlatan destandır Rus edebiyatının ilk örneği kabul edilir.
12. Oğuzlar
Türk milletinin en kalabalık ve tarihte hem siyaset hem de uygarlık alanında en önemli rolü oynayan koludur.
** İslamiyeti kabul eden Oğuzlar; Selçuklular, Osmanlılar ile birçok devlet ve beyliğin kurucusudur.
**Oğuzların Hristiyan kısmına ise Uz adı verilmiştir.
** Malazgirt Savaşı sırasında Bizans laflarından Büyük Selçuklu tarafına geçerek Selçuklulara yardım etmişlerdir.
.. Kimekler Tabgaçlar ve başkırtlar da diğer Türk devletleridir.